با انواع خرمای جذاب و پرخاصیت آشنا شوید

خرما برای ما ایرانی‌ها میوه‌ای شناخته شده و در دسترسی است. خاورمیانه بزرگترین تولید کننده‌ی همه نوع خرما است زیرا آب‌وهوای گرم و محیط مناسبی برای رشد نخل خرما در این منطقه وجود دارد. این میوه‌‌های شیرین این روزها در بسیاری از مناسبت‌های مذهبی و سنتی ما نقش دارند و دیگر به عنوان بخشی از فرهنگ ما شناخته شده‌اند.

خرما از درخت‌های نخل به‌دست می‌آید، این درختان برای بسیاری از ساکنین مناطق گرم خاورمیانه مقدس هستند و ساکنین این مناطق حرمت خاصی برای این درختان قائلند. حتی در برخی فرهنگ‌ها به عنوان درخت زندگی شناخته می‌شوند. مورخان بر این باورند که خرما یکی از میوه‌های باستانی است و از اولین میوه‌هایی است که به کشت رسیده.

با خواص خرما آشنا شوید

خرما میوه‌ای بسیار سالم است که باید در رژیم غذایی خود بگنجانید. خرمای شیرین، فارغ از نوع خرما ، تمام آن‌ها سرشار از ویژگی‌های مفید برای بدن ما هستند، این میوه‌ها غنی از مواد مغذی مهم برای بدن هستند که مزایا و کاربردهای گوناگونی دارند. میوه‌ی درخت نخل در دستور غذاهای سراسر دنیا کاربرد دارد و علاوه بر استفاده به عنوان یک شیرینی طبیعی، در نقش مواد اولیه در رسپی‌های مختلفی، از نوشیدنی گرفته تا غذای اصلی و دسر، استفاده می‌شود و همین امر کمک می‌کند تا بتوانید راحت‌تر از خواص آن بهره‌مند شوید. به عنوان مثال از خرما در طرز تهیه رنگینک که یک دسر خوشمره و مقوی ایرانی است استفاده می‌شود.

از جمله خواص خرما می‌توان به انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی، قند و فیبر اشاره کرد. ، تولید انرژی در بدن نیز از دیگر مزایای استفاده از آن است. همچنین حاوی کلسیم، آهن، فسفر، پتاسیم، منیزیم و روی است. خرما برای افراد مبتلا به دیابت می‌تواند به عنوان جایگزین قند در کنار چای مورداستفاده قرار بگیرد.

با چند نوع خرما آشنا هستید؟

خرما میوه‌ای بسیار شیرین است که از درخت نخل به‌دست می‌آید. این درختان ارتفاع بلندی تا حدود ۲۵ متر دارند. تحقیقات نشان می‌دهند که این درختان عمری ۵ میلیون ساله روی کره‌ی زمین دارند و از جایی حوالی عراق امروز نشات گرفته و سپس در سایر کشورها مانند مصر و پاکستان کشت شده‌اند.

انواع خرما بسیار زیاد است و گفته می‌شود حتی تعداد آن‌ها تا ۲۰۰ هم می‌رسد. هر نوع خرما ویژگی‌های خاص خود را دارد، بعضی از آن‌ها نرم و با رنگ قهوه ای روشن هستند. انواع دیگر خرما تازه دارای بافتی چسبناک‌تر و رنگی تیره‌تر هستند. اما  خواص و مزایای خرما در میانشان تقریبا یکسان‌ هستند.

انواع مختلف این میوه‌ها ممکن است بصورت نارس، نیمه رسیده یا کاملا رسیده برداشت شوند. خارک یا خرک میوه‌ی نرسیده‌ی خرماست و رطب مرحله‌ای قبل از رسیدن کامل است که نسبت به خرمای کاملا رسیده رطوبت بیشتری دارد. بر حسب نوع خرما، هرکدام به شیوه‌ی مختلفی برداشت شوند.

خرما زاهدی

رنگ روشن این نوع خرما از بارز‌ترین ویژگی‌های آن است. خرما زاهدی به اندازه متوسط ​​و بیضی شکل است. این خرما پوستی قهوه ای روشن دارد و گوشتی ضخیم دور هسته قرار می‌گیرد و از انواع نیمه خشک خرماها است. گوشت ضخیم و پر از شربت آن را به گزینه‌ی مناسبی برای ذخیره سازی تبدیل می‌کند. نخل آن در نقاط گرمسیری مختلفی امکان رویش دارد. البته این نوع نخل نسبت به سایر انواع دیرتر به میوه می‌رسد. یک راه عالی برای لذت بردن از خرما زاهدی این است که آن را با خامه و مغزیجات سرو کنید. طعم خرما با مغزهایی مانند بادام، بادام‌هندی، گردو و … عالی می‌شود.

خرما زرد یکی از انواع خرماهایی است که در مناطقی از ایران مانند استان‌های خوزستان، بوشهر، کرمانشاه و فارس کشت می‌شود. خرما زاهدی طعم شیرین و بافت لطیفی دارد. این خرما منبع خوبی از مواد مغذی مانند فیبر، پتاسیم و آنتی‌اکسیدان‌ها است. این نوع خرما هم به‌صورت تازه و هم خشک مصرف می‌شود.

خرما ربی

این خرما پوستی نازک و گوشتی دارد که با بافتی نرم به گوشت می چسبد. یکی از بهترین طعم‌های خرما را می‌توانید با این نوع تجربه کنید. آنها نیمه خشک، شیرین، گوشتی و نرم با اندازه‌ای متوسط هستند. ایران و پاکستان از مهم‌ترین تولید کننده‌های آن هستند. این خرما کشیده و بلند است، پوستی چروکیده و رنگی سیاه مایل به قرمز دارد و بصورت رسیده‌ی کامل برداشت می‌شود.

خرمای ربی سرشار از فروکتوز و لاکتوز است و برای افراد مبتلا به دیابت یا فشارخون بالا فواید زیادی دارد. خوردن این خرما به دلیل محتوای فیبر بالا به هضم غذا کمک می‌کند و ممکن است برای افراد مبتلا به کم‌خونی خوب باشد؛ زیرا مواد معدنی بالایی دارد. ضمناً دانه خرما ربی سرشار از آنتی‌اکسیدان است.

خرما برحی

خرما برحی کاملا شیرین، نرم و گوشتی است و برای استفاده در دستورهای غذایی هم کاربرد دارد و به دلیل شیرینی زیاد است که به صورت رطب برداشت شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد، البته ممکن است بصورت خارک هم برداشت شود. خارک آن زرد رنگ بوده و رطبش رنگی مایل به قهوه‌ای روشن دارد، پوست این خرما ضخیم و صاف است. کیفیت خرمای برحی ایرانی نسبت به سایر کشورها بالاتر است. خرمای برحی سه مرحله رشد دارد و طعم و بافتش در هر مرحله فرق می‌کند.

1. در مرحله خلال (نیمه رسیده) یک میوه ترد و تا حدی قابض است که با سالاد عالی می‌شود.
2. در مرحله رطب (نیمه رسیده) میوه قوام خامه‌ای دارد. از این خرما معمولاً برای شیرین کردن شربت یا سس استفاده می‌شود.
3. در نهایت مرحله تمر (میوه کاملاً رسیده) است که خرما به بهترین حالت خود می‌رسد.

خرما دیری

خرمای دیری بومی منطقه بصره عراق است اما با گذشت زمان به سایر نقاط جهان هم رفت و امروزه در ایالات‌متحده هم رشد می‌کند. این خرما به شکل بیضی است و یک دانه دارد که با گوشت نرم پوشیده شده است. آن‌ها قهوه‌ای تیره یا سیاه بوده و فاقد بافت فیبری هستند؛ همچنین نسبت به خرمای مدجول شیرینی کم‌تری دارند.

دیری، خرمایی با طعمی قوی و شیرین است که میوه‌ای نرم و کشیده دارد و گوشت آن نرم است. پوست این نوع خرما در ابتدا قرمز است که میوه‌ی رسیده‌ی آن قهوه‌ای مایل به طلایی است و کمی به خرما برحی شباهت. سایز متوسط و رو به بزرگ این نوع خرما آن را برای استفاده در دستورهای غذایی مناسب می‌کند.

خرما استعمران

یکی از خرماهای نیمه خشک است. میزان قند این میوه بالاست و همین امر باعث می‌شود انرژی زیادی در بدن تولید کرده و برای افرادی مانند ورزشکاران مفید باشد. بخش زیادی از نخلستان‌های استان خوزستان به پرورش این نوع خرما اختصاص داده شده‌اند.

خرما استعمران را می‌توان به مدت دو سال نگهداری کرد، زیرا سطح رطوبت متوسطی دارد. همچنین می‌توان با افزودن کمی آب به ظرف و نگه داشتن آن‌ها در آفتاب برای مدت کوتاهی، خرما را مرطوب کرد. خرما استعمران را می‌توانید همان‌طور که هست مصرف کرد و به‌عنوان شیرین‌کننده در شیرینی‌ها، دسرها و بستنی نیز استفاده می‌شود.

خرما مضافتی

مضافتی از معروف‌ترین انواع خرما است که این موضوع می‌تواند به دلیل ظاهر زیبای آن باشد. پوستی یک‌دست با رنگ قهوه‌ای تیره و مایل به مشکی، بافتی نرم و گوشتی و پر شیره از جمله ویژگی‌های آن است. این ویژگی‌ها باعث شده‌اند تا افراد زیادی آن را به‌عنوان بهترین خرما برای میان‌وعده بشناسند. از معروف‌ترین محل‌های کشت آن می‌توان به شهر بم واقع در ایران اشاره کرد.

خرمای مضافتی معمولاً سیاه است و پوست نازکی دارد که به‌راحتی جدا می‌شود. طعم آن بسیار شیرین است و می‌تواند جایگزین شکر شود. یکی دیگر از ویژگی‌های منحصربه‌فرد مضافتی این است که آهن بیشتری نسبت به سایر خرماها دارد؛ به همین علت برای رشد مو عالی است. خرمای مضافتی علاوه بر آهن حاوی فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم هستند و برای رشد سیستم عصبی و کاهش کلسترول مفید خواهند بود؛ همچنین دارای کلسیم، منیزیم، پتاسیم و ویتامین‌های زیادی مانند A، B کمپلکس و C هستند.

خرما مضافتی یا رطب مضافتی یعنی چه؟

خرمای مضافتی یکی از خوشمزه‌ترین خرماهای دنیا است. این خرما در اصل به‌صورت مرطوب در یخچال نگهداری می‌شود و بهتر است آن را رطب مضافتی بنامیم. ایده‌آل‌ترین نوع این نوع خرما، رنگ مشکی دارد. مقدار بهینه این نوع خرما با توجه به دوره برداشت و سطح زیر کشت بین 14 تا 36 درصد متغیر است. این محصول اغلب در شهرستان بم و روستاهای اطراف آن جیرفت، نرماشیر، بروات کشت می‌شود.

خرما پیارم

این نوع خرما پوستی نازک و تیره دارد و پوست آن کاملاً به گوشت آن چسبیده است و دارای طعم شیرین منحصربه‌فرد است. ظاهر آن کشیده، بلند و نیمه‌خشک است و رنگی قهوه‌ای متمایل به سیاه دارد. گفته می‌شود خرما پیارم از زمان بین النهرین باستان، یعنی ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد، در سراسر حاشیه‌ی خلیج‌فارس و خاورمیانه کشت می‌شود. این خرمای دیررس یکی از گران‌ترین خرماهای ایران به‌حساب می‌آید.

اگرچه خرمای پیارم به‌تنهایی قابل خوردن است اما می‌تواند بخشی از غذاهای خوشمزه هم باشد. آن‌ها رطوبت کمی دارند یعنی زمانی که در یک ظرف در بسته نگهداری شوند، ماندگاری بالایی خواهند داشت. از این خرما نه تنها برای شیرین کردن غلات صبحگاهی، پودینگ، نان، کیک و کلوچه یا بستنی سالم، بلکه برای تهیه شکر خرما نیز استفاده می‌شود که در مقایسه با قند نیشکر فواید خاصی دارد.

انواع خرما پیارم

خرمای پیارم بر اساس کیفیت و قیمت به پنج دسته تقسیم می‌شود.

1. خرما پیارم سوپرسلکت: خرمای پیارم سوپرسلکت از بهترین و باکیفیت‌ترین انواع خرمای پیارم است. این خرما پوستی نازک و رنگی تیره دارد. گوشت پیارم سوپرسلکت نرم و لطیف و طعم آن شیرین و دل‌چسب است.
2. خرمای پیارم سلکت: خرمای پیارم سلکت از مدل‌های باکیفیت خرمای پیارم محسوب می‌شود. این خرما از نظر کیفیت و اندازه با خرمای پیارم سوپرسلکت برابری می‌کند اما شاید دارای پوست کمی ضخیم‌تر باشد.
3. خرمای پیارم معمولی: خرمای پیارم معمولی از انواع متوسط خرمای پیارم است. این خرما با پوست نازک و رنگ متوسط خود، گوشت نرم و لطیف و طعم شیرینی دارد.
4. خرمای پیارم پستایی یا ارزان: خرمای پیارم پستایی یا ارزان از انواع پایین‌تر خرمای پیارم است. این خرما دارای پوستی ضخیم‌تر و رنگی تیره‌تر است. گوشت خرمای پیارم پستایی یا ارزان نرم و لطیف نیست اما طعم آن همچنان شیرین است.
5. خرمای پیارم بدون هسته: خرمای پیارم بدون هسته یکی از انواع خرماهای پیارم است که هسته آن به‌صورت دستی یا مکانیکی برداشته می‌شود. این خرما همان کیفیت و طعم سایر مدل‌های پیارم را دارد اما قیمتش بالاتر است.

پیارم بر اساس منطقه‌ای که تولید می‌شود هم به مدل‌های زیر تقسیم می‌شود:

• خرما پیارم حاجی آباد
• خرما پیارم هرمزگان
• خرما پیارم برافتاب
• خرما پیارم سیستان و بلوچستان
• خرما پیارم دهستان
• خرما پیارم جهرم
• خرما پیارم خوزستان
• خرما پیارم بوشهر

تفاوت خرمای پیارم با خرماهای دیگر چیست؟

تفاوت خرمای ربی و انواع دیگر با خرمای پیارم به صورت زیر است:

• ظاهر: خرمای ربی شباهت زیادی به خرمای پیارم دارد اما رنگ آن کمی روشن‌تر و قهوه‌ای مایل به زرد است. خرمای پیارم رنگ قهوه‌ای تیره و درخشانی دارد. هر دو نوع خرما دارای پوست نازک و هسته کوچک هستند.
• طعم: خرمای ربی طعم شیرین و ملایم و خرمای پیارم طعم شیرین و عطر تندی دارد اما هر دو نوع خرما بسیار خوشمزه هستند.
• بافت: خرمای ربی بافت نرم و گوشتی و خرمای پیارم بافت سفت و گوشتی دارد اما هر دو حالت چسبنده‌ هستند. 
• قند: خرمای ربی قند کم‌تری نسبت به خرمای پیارم دارد. عمده قند موجود در خرمای ربی از نوع گلوکز است و به‌سرعت تجزیه می‌شود؛ اما عمده قند موجود در خرمای پیارم از نوع فروکتوز است که به دلیل پیچیدگی‌هایش آهسته‌تر تجزیه می‌شود.
• قیمت: خرمای ربی قیمت کم‌تری نسبت به خرمای پیارم دارد. پیارم گران‌ترین خرمای ایران است که در بازار داخلی و خارجی طرفداران زیادی دارد.

خرما خاصویی

این خرما با رنگ قهوه‌ای روشن و مایل به طلایی، ظاهری نسبتا گرد و پوستی چروک شبیه به بامیه کوچک است و یکی از مرغوب‌ترین خرماهای منطقه‌ی بوشهر به‌شمار می‌رود. علی‌رقم بر ظاهر و طعمی منحصربه‌فرد در بسیاری از مناطق ایران ناشناخته است، زیرا به اندازه‌ی سایر خرماها فراوان نیست.

انواع خرمای خاصویی

خرمای خاصویی دارای گونه‌های مختلفی است که شامل موارد زیر می‌شوند:

• خرما مجول: این خرما در استان خوزستان و بخشی از استان بوشهر تولید می‌شود؛ همچنین دارای رنگ قهوه‌ای روشن و بافت چسبنده است. این خرما به‌عنوان یک محصول مصرفی با کیفیت در بازار وجود دارد. برای آشنایی با خواص خرمای مجول می‌توانید به مقالات قبلی ما سر بزنید.
• خرما منسی: خرما منسی رنگ قهوه‌ای روشن و بافت نرمی دارد. طعم این خرما شیرین است و به‌عنوان یک محصول سالم و پرفایده شناخته می‌شود.
• خرما خاصویی: خرما خاصویی در کوهپایه‌ها بهتر رشد می‌کند. به همین دلیل مرغوب‌ترین نوع این خرما عمدتاً در شهرستان‌های جم، عسلویه، فیروز آباد، قیروکازرون، کنگان، فراشبند استان بوشهر که در کوهپایه‌های زاگرس واقع شدند همچنین بهبهان استان خوزستان کشت می‌شود.

خرما خشک

خرمای خشک پس از برداشت از درخت به‌صورت طبیعی یا با استفاده از روش‌های خشک کردن مانند آفتاب‌گیری، خشک می‌شوند. آن‌ها در بازارهای محلی و بین‌المللی به‌صورت خشک شده بسته‌بندی و عرضه می‌شوند. شما می‌توانید به‌عنوان تنقلات، تزئینات غذایی، تهیه شیرینی‌ها، دسرها و حتی غذاهای سنتی از خرما خشک استفاده کنید.

  خرما خارک

خرما خارک به خرمایی می‌گویند که در مرحله‌ای از رسیدگی قرار دارد، ولی به‌طور کامل نرسیده است. این خرماها شیرینی کم‌تری نسبت به خرماهای کامل دارند. طعم گس آن‌ها باعث می‌شود تا با ذائقه افراد کمی خوش بیاید. اگر شما از آن دسته افرادی هستید که این طعم‌ها را دوست دارند، پس حتماً یک بار آن را امتحان کنید.

فرق رطب و خرما چیست؟

4 تفاوت اصلی میان رطب و خرما وجود دارد:

• خرما دیرتر از رطب برداشت می‌شود. خرما زمانی برداشت می‌شود که کاملاً رسیده و خشک شود. رطب زمانی برداشت می‌شود که هنوز کمی نارس و آبدار است.
• خرما مواد معدنی بیشتری نسبت به رطب دارد. خرما منبع خوبی از پتاسیم، آهن، کلسیم و منیزیم است. رطب نیز همین مواد مغذی را دارد اما کم‌تر از خرما.
• بافت خرما سخت‌تر از رطب است. خرما دارای بافتی سفت و متراکم و رطب دارای بافتی نرم و آبدار است.
• خرما زمان ماندگاری بیشتری نسبت به رطب دارد. خرما را می‌توان به مدت چند ماه در دمای اتاق نگه داشت اما رطب را باید در یخچال یا فریزر گذاشت و فقط برای مدت کوتاهی می‌توان آن را در دمای اتاق نگه داشت.

بهترین خرمای ایران کدام است؟

خرما به آب و هوای گرم با میزان بارندگی کم نیاز دارد. در نتیجه خاورمیانه بیشترین میزان خرما در جهان و کالیفرنیا بیشترین خرما را در آمریکای شمالی تولید می‌کند. در جهان بیش از 1500 نوع خرما رشد می‌کند. اوج فصل خرما از اواسط پاییز تا اواسط زمستان در ایران و اکتبر تا ژانویه در نیم‌کره شمالی است. در ادامه بهترین خرماهایی که در ایران تهیه می‌شوند را معرفی خواهیم کرد. بهترین خرماها بر اساس طعم، کیفیت، درصد شکر، نوع شکر، قیمت و در دسترس بودن رتبه‌بندی شدند:

1. خرما پیارم
2. رطب مضافتی
3. خرمای استعمران
4. خرما کبکاب
5. خرما زاهدی
6. خرما ربی
7. خرمای شهابی
8. خرمای شاهانی

کلام پایانی

یکی از خوراکی‌های سالم و طبیعی که پزشکان همواره مصرف آن را توصیه می‌کنند، خرما است. خرما در ایران انواع گوناگونی دارد که عمده این محصول در جنوب کشور کشت می‌شود. شما می‌توانید از این قند طبیعی به عنوان شیرین کننده یا میان وعده‌ای سالم برای خود و فرزندانتان استفاده کنید. در این مقاله به طور کامل انواع خرما و فواید و ویژگی‌هایشان را معرفی کردیم تا بتوانید بهترین نوع آن را برای مصرف روزانه برگزینید.

منبع:

tastingtable