ترکیبات گیامایه (phytonutrient) و خواص آنها
آیا میدانستید که با رنگین کردن رژیم غذایی خود میتوانید عمر طولانیتر و سالمتری داشته باشید؟ میوهها و سبزیجات رنگین میتوانند به واسطه گیامایه موجود درخود، تصویر زیبایی از سلامتی را به نمایش بگذارند. گیامایه به ترکیباتی گفته میشود که رنگ منحصر به فرد سبزیجات و میوهها را به آنها بخشیده و مسئول طعم و رایحه آنها نیز هستند. به علاوه، ترکیبات گیامایه دستگاه ایمنی گیاهان را تقویت کرده و از آنها در مقابل تهدیدات طبیعت اطراف از قبیل بیماری و مضرات نور آفتاب محافظت میکنند.
ما انسانها با مصرف خوراکیهای گیاهی از مزیت ترکیبات گیامایه بهرهمند میشویم چراکه این ترکیبات از ما در مقابل بیماریهای مزمن محافظت میکنند. ترکیبات گیامایه از اثرات چشمگیری در مقابله با بیماریهای سرطانی و بیماریهای قلبی برخوردار هستند و پژوهشها نشان دادهاند که الگوهای غذایی حاوی گیاهان و سبزیجات با کاهش ریسک ابتلا به بسیاری از بیماریهای مزمن در ارتباط هستند. این بیماریهای مزمن، بیماریهای قلبی و عروقی و انواعی از سرطانها را شامل میشوند. با این اوصاف، پژوهشگران علوم تغذیه گنجاندن میوه و سبزیجات در رژیم غذایی روزانه را بسیار توصیه میکنند.
مطالب مرتبط: دانه باستانی کنجد و خواص آن
از کجا شروع کنیم
اولین گام، افزودن میوههای خشک به رژیم غذایی و جایگزین کردن آنها با تنقلات دیگر تا حد امکان است. هر رنگ مزایای مختص به خود را به همراه دارد و هیچ رنگی نسبت به رنگهای دیگر برتری ندارد. به همین دلیل حفظ توازن میان تمام رنگها بسیار بااهمیت است. با توجه به آنها میوهها و سبزیجات معمولاً پوست رنگینتری نسبت به گوشت خود دارند، مصرف آنها بههمراه پوست بیشتر توصیه میشود چراکه پوست آنها غنیترین منبع ترکیبات گیامایه است.
افزودن میوه خشک به رژیم غذایی نکتهای بسیار پراهمیت است. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به مقاله مرتبط زیر مراجعه کنید:
مطالب مرتبط: اهمیت افزودن میوه خشک به رژیم غذایی
ترکیبات گیامایه از همه رنگ
در ادامه تعدادی از میوهها و سبزیجات به ترتیب رنگ و ترکیبات گیامایه موجود در آنها را معرفی میکنیم.
قرمز: سبزیجات و میوههای قرمز سرشار از ماده لیکوپن از دسته کاروتنها هستند که از قابلیت بالایی در خنثیسازی رادیکالهای آزاد بهخصوص آنهایی که منجر به سرطان پروستات و بیماری قلبی و ریوی میشوند برخوردارند. این ترکیبات گیامایه در توت فرنگی، کرانبری، راسپبری، گوجه فرنگی، گیلاس، سیب، لبو و کشمش قرمز یافت میشوند.
نارنجی و زرد: میوههای و سبزیجات از این رنگ حاوی ماده بتا کریپتوتانکسین هستند که ارتبطات میان سلولی را تقویت کرده و به جلوگیری از بیماری قلبی کمک میکنند. این ترکیبات در هویج، سیبزمینی شیرین، پرتقال، موز، آناناس، نارنگی، انبه، کدو حلوایی، قیسی، هلو، طالبی و ذرت یافت میشوند.
سبز: خوراکیهای سبز سرشار از ترکیبات ضدسرطانی از قبیل سولفورافان، ایزوسیانات و ایندول هستند که عملکرد مواد سرطانزا را مختل میکنند. این ترکیبات در اسفناج، آووکادو، بروکلی، کلم، کلم بروکسل، کیوی، چای سبز، سبزیجات سبز (نعناع، ریحان، رزماری، جعفری و …) یافت میشوند.
آبی و بنفش: سبزیجات و میوههای بنفش و آبی حاوی ترکیبات آنتیاکسیدان قدرتمندی به نام آنتوسیانین هستند که روند پیری را آهسته کرده و با جلوگیری از تشکیل لخته خون در بدن به سلامت قلب کمک میکنند. این ترکیبات در بلوبری، بلکبری، کشمش سیاه، آلو، انجیر و کلم بنفش یافت میشوند.
سفید و قهوهای: خانواده پیاز حاوی ترکیبات آلیسین هستند که از خواص ضدتومور برخوردار است. خوراکیهای دیگر قهوهای و سفیدرنگ از ترکیبات آنتیاکسیدان گروه فلاونوئید مانند کورستین و کامپفرول برخوردار هستند. این ترکیبات در پیاز، گل کلم، سیر، ترب و قارچ یافت موجودند.
منابع: unlockfood | ncbi.nlm