خواص بی‌نظیر کشک خشک؛ از تقویت سیستم ایمنی تا سلامت استخوان‌ها
کشک خشک یکی از محصولات لبنی بسیار خوشمزه و مقوی است که در لیست معرفی انواع تنقلات رژیمی می‌توان از آن نام برد. این محصول، از دوغ یا ماست تهیه می‌شود و به خاطر طعم منحصربه‌فرد و فواید زیادی که دارد، یک افزودنی خاص برای انواع غذاهای ایرانی است. اگر دنبال کسب اطلاعات در مورد این خوراکی پرخاصیت هستید، این مقاله را مطالعه کنید تا با تاریخچه و خواص کشک خشک آشنا شوید.
آشنایی با کشک خشک: از تاریخچه تا فواید و کاربردها
کشک خشک یکی از محصولات لبنی بسیار قدیمی در جهان است که از دوران باستان تا امروز در بیشتر نقاط دنیا از جمله ایران، قزاقستان، ترکیه و… مورد استفاده قرار می‌گیرد. درست کردن کشک خشک یک راه عالی برای نگهداری دوغ در شرایط سخت آب و هوایی است. به همین دلیل این محصول در زمان گذشته که مردم دنبال نگهداری طولانی مدت غذا بدون نیاز به یخچال بودند، کاربرد زیادی داشت.
برخی از منابع، کشک خشک را مربوط به 5000 هزار سال پیش از میلاد می‌دانند و ثابت می‌کنند این خوراکی پرخاصیت در دوران هخامنشیان، ساسانیان و اسلام جزو پر طرفدارترین خوراکی‌ها بوده است. در آن دوران، مردم از کشک خشک برای استفاده در غذاهای مختلف و تنقلات استفاده می‌کردند و به وسیله آن تا ساعات طولانی سیر می‌ماندند.
انواع کشک خشک: تفاوت‌ها و مزایا برای انتخابی درست
کشک خشک دارای انواع زیادی است که هر یک ویژگی‌های مختص به خود را دارند. انواع آن به شرح زیر هستند:
- کشک گاوی با طعم و عطری تند و ترش که رنگی سفید یا خاکستری دارد.
- کشک گوسفندی با طعمی شیرین و خامه‌ای که به رنگ زرد روشن یا قهوه‌ای است.
- کشک بز با طعم شور و تند که دارای رنگ سفید یا قهوه‌ای است.
- کشک شتر با طعم و عطر شیرین و خامه‌ای که رنگ سفید یا زرد دارد.
- کشک مخلوط که از ترکیب دوغ‌های متفاوت درست می‌شود و عطر و طعم آن به مواد اولیه به کار رفته در کشک بستگی دارد.
همچنین کشک در مناطق جغرافیایی مختلف ایران نیز انواع گوناگونی دارد:
- کشک زرد خراسانی که در تهیه آن از دوغ گوسفندی استفاده می‌کنند و به شکل پودری است. این کشک به واسطه زردچوبه‌ای که در آن استفاده می‌شود، رنگی زرد دارد و در غذاهای این استان از جمله کله‌جوش و حریذه با گوشت قورمه به کار می‌رود.
- کشک زرد زابلی که به خاطر وجود بلغور گندم و ادویه‌های مختلف در آن، به‌عنوان یک غذای کامل استفاده می‌شود.
- کشک لور جنوبی که کم‌چرب و کم‌نمک است و یک خوراکی رژیمی و مقوی محسوب می‌شود.
- کشک خشکو جنوبی که آن را می‌کوبند و الک می‌کنند. مردم جنوب این کشک را با خرما میل می‌کنند.
- کشک خاکستری خراسان جنوبی که حاصل تغلیظ دوغ در دیگ چدنی است و به آن قروت چدنی نیز می‌گویند.
کالری کشک خشک: راز سلامتی و کنترل وزن
مصرف کشک خشک می‌تواند مقدار موردنیاز کالری بدن شما را در طول روز فراهم کند. با این حال، مصرف به اندازه آن نه تنها موجب چاقی شما نمی‌شود، بلکه با خاصیت سیرکنندگی که دارد، می‌تواند از پرخوری و مصرف خوراکی‌های مضر و چاق کننده پیشگیری کند.
هر عدد کشک خشک توپی حاوی 100 الی 200 کالری است. همچنین در هر 100 گرم آن تقریباً 378 کالری وجود دارد. کشک خشک نسبت به کشک مایع کالری بیشتری دارد، اما مقدار چربی و ویتامین‌هایی که در این محصول وجود دارند، نسبت به کشک مایع بیشتر است. در نتیجه مصرف آن نیز فواید بیشتری برای سلامتی شما خواهد داشت.
خواص کشک خشک: از تقویت ایمنی تا سلامت قلب
کشک خشک از لبنیات با طعم نسبتاً ترش محسوب می‌شود و در بسیاری از غذاها مانند آش کشک، کشک بادمجان، حلیم بادمجان و… مورداستفاده قرار می‌گیرد. کشک خشک تنقلاتی نیز به‌عنوان میان‌وعده فوق‌العاده مغذی شناخته می‌شود که فواید زیادی برای سلامتی دارد. در ادامه به فواید این خوراکی اشاره می‌کنیم:
تقویت سیستم ایمنی
میکروارگانیسم‌هایی که در کشک خشک وجود دارند، تأثیر زیادی در تقویت سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کنند. مصرف این میکروارگانیسم‌ها به تدریج ایمنی بدن را در برابر عوامل بیماری‌زا افزایش می‌دهند و باعث پیشگیری از بروز بیماری‌های میکروبی و ویروسی می‌شوند.
محرک اشتها
یکی از فواید کشک خشک برای افرادی که اغلب کمبود اشتها دارند، این است که به‌عنوان یک محرک اشتها عمل می‌کند و باعث افزایش میل به غذا می‌شود. بنابراین مصرف مقداری کشک خشک قبل از غذا برای تحریک اشتها توصیه می‌شود.
حفظ و بهبود سلامت مو
با مصرف کشک خشک می‌توانید سلامت و زیبایی موهای خود را تقویت کنید. این خوراکی خوشمزه به جلوگیری از ریزش مو کمک می‌کند و موهایی درخشان و سالم را به شما هدیه می‌دهد. برخی از تحقیقات ثابت می‌کنند که کشک حتی می‌تواند شوره سر و خشکی پوست سر را نیز کاهش دهد.
تقویت استخوان
یکی از خوراکی‌های بسیار مفید برای استحکام استخوان‌ها، «کشک خشک» است. کشک، منبع غنی کلسیم است که یک ماده مغذی حیاتی برای تقویت استخوان‌ها محسوب می‌شود. همچنین حاوی مقدار قابل‌توجهی فسفر نیز است که به جذب بهتر کلسیم در استخوان‌ها کمک می‌کند و باعث پیشگیری از ابتلا به بیماری‌هایی مانند پوکی‌استخوان زودرس می‌شود.
کاهش کلسترول و بهبود سلامت قلب
کشک خشک می‌تواند در بهبود عملکرد قلب نقش مطلوب داشته باشد. حفظ سلامت قلب با سطح کلسترول خون ارتباط دارد. درواقع به هر اندازه که سطح کلسترول کم‌تر باشد، قلب سالم‌تر می‌ماند. بنابراین با مصرف کشک خشک تنقلاتی یا کشک خشک در غذا می‌توانید سلامت قلب خود را ارتقا دهید.
طبع کشک خشک: انتخابی مناسب برای هر فصل
ارزش غذایی کشک خشک موجب می‌شود که این خوراکی خوشمزه در تقویت سلامت بدن نقش مهمی ایفا کند. در طب سنتی، کشک خشک به‌عنوان یکی از مفیدترین خوراکی‌ها برای افرادی که دارای طبع گرم و غلبه صفرا هستند، محسوب می‌شود. این خوراکی با طبع سرد و خشکی که دارد، باعث کاهش تیزی صفرا و خون می‌شود.
لازم به ذکر است که کشک خشک با وجود اینکه از یک غذای مفید و کامل چیزی کم ندارد، مصرف آن برای بسیاری از افراد مناسب نیست و افراد سرد مزاج باید آن را با مصلح (خوراکی‌های با طبع گرم) مصرف کنند. مصرف زیاد این خوراکی در افرادی با طبع سرد و تر که دچار غلبه صفرا هستند نیز می‌تواند مضر باشد.
تأثیر کشک خشک برای ورزشکاران و ریکاوری بدن
کشک خشک یک خوراکی عالی و سرشار از انرژی برای ورزشکاران و بدنسازان به شمار می‌رود. این خوراکی نه تنها باعث سیر شدن و پرهیز از پرخوری می‌شود، بلکه جایگزین مناسبی برای میان‌وعده‌های پرکالری است. چند مورد از مهم‌ترین خواص کشک خشک برای ورزشکاران عبارتند از:
- ساخت پروتئین‌ها و رشد عضلات بدن به دلیل آمینواسیدهای ضروری که در کشک خشک وجود دارند.
- جذب سموم و دفع آن‌ها از بدن به دلیل وجود گلوتاتیون در کشک که به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند.
- کمک به ریکاوری بدن به دلیل وجود ویتامین‌های B1، B2، B3، آهن و کلسیم در کشک که باعث تأمین انرژی لازم برای تمرینات ورزشی می‌شود.
کشک خشک: گزینه‌ای مغذی برای دوران بارداری
کشک خشک در بارداری تأثیر زیادی در رشد و تأمین مواد غذایی مورد نیاز بدن مادر و جنین دارد. با خوردن این خوراکی خوشمزه در دوران بارداری از فواید زیادی بهره‌مند خواهید شد:
- کشک خشک مقادیر زیادی کلسیم، نمک، چربی، ویتامین نیاسین و پروتئین دارد و برای تشکیل استخوان‌های جنین بسیار مفید است.
- این خوراکی در شکل‌گیری عضلات، رشد قلب و حفظ سلامت آن، جلوگیری از مشکلات پوستی، تشکیل سیستم عصبی و هورمون‌های مهم جنین مؤثر است.
- کشک خشک حاوی پتاسیم نیز هست که انقباض ماهیچه‌ها از جمله ماهیچه‌های قلب را در بدن کنترل می‌کند. این کار باعث می‌شود که قلب بتواند خون را به‌طور مؤثر و به‌صورت صحیح در بدن به گردش درآورد.
- کشک خشک به دلیل پروتئین موجود در خود می‌تواند در سه ماه آخر بارداری مفید باشد. در این دوره پروتئین کشک به تشکیل جفت و بافت غشایی کمک کند.
کلام آخر
کشک خشک یکی از محصولات لبنی مقوی برای پیشگیری و کنترل بسیاری از مشکلات مانند مشکلات قلبی، پرخوری، چاقی، اضافه‌وزن، پوست و مو است. هر فردی با هر تیپ بدنی می‌تواند از این خوراکی خوشمزه استفاده کند. البته برخی از افراد به دلیل طبع سرد یا حساسیت‌های خاصی که دارند، باید از مصرف آن پرهیز کنند. توصیه می‌کنیم پیش از مصرف کشک برای شرایط خاص مثل بارداری، با پزشک خود مشورت کنید تا با عوارض جانبی آن مواجه نشوید.
سؤالات متداول
- کشک خشک چیست؟
کشک یکی از محصولات لبنی و پرطرف‌دار است که برای درست شدن آن، شیر باید توسط باکتری لاکتوباسیلوس دلبروکی تخمیر شده و در نهایت به کشک یا ماست تبدیل شود. کشک که شامل دو نوع پرچرب و کم‌چرب است، مواد مغذی شیر را برای مدت طولانی‌تری حفظ می‌کند.
- کشک خشک چه خواصی دارد؟
این خوراکی حاوی مواد مغذی زیادی است و خواص بی‌نظیری برای افراد در سنین مختلف به همراه دارد. از جمله این خواص می‌توان به تقویت سیستم ایمنی، سلامت دستگاه گوارش، بهبود قلب، کاهش فشار خون و سلامت پوست، کاهش تب متناوب، اسهال، بی‌اشتهایی، سوزش ادرار، لاغری، هضم غذا و افزایش انرژی اشاره کرد.
- آیا کشک خشک برای افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند مناسب است؟
کشک خشک به دلیل ترکیبات پروبیوتیکی و باکتری‌های زنده مانند لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریا که دارد برای افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند مناسب است. زیرا نقش مؤثری در بهبود فرایند هضم و تقویت سیستم گوارشی دارد و عوارضی مانند نفخ، سندروم روده تحریک‌پذیر، اسهال و… را کاهش می‌دهد.
- چگونه کشک خشک را مصرف کنیم؟
کشک خشک را می‌توانید به تنهایی و به‌عنوان تنقلات بخورید یا اینکه از آن در غذاهای مختلف استفاده کنید. برای این کار باید ابتدا کشک را برای چند دقیقه در آب خیس کنید تا نرم شود. سپس آن را به همراه کمی آب به‌صورت دستی یا با استفاده از غذاساز له کنید.
- آیا کشک خشک کالری بالایی دارد؟
مقدار کالری موجود در 100 گرم کشک خشک چیزی حدود 378 کالری است. کشک خشک نسبت به کشک مایع دارای کالری بیشتری است. با این حال مقدار چربی و ویتامین‌هایی که در آن وجود دارند ،بیشتر بوده و فواید زیادی برای سلامتی شما به ارمغان می‌آورد.
- کشک خشک چگونه تهیه می‌شود؟
ماست را روی حرارت متوسط بجوشانید. حرارت را کم کنید و 2 الی 2 و نیم ساعت آب آن را تبخیر کنید. تفاله کشک را درون یک پارچه بریزید و فشار دهید تا آب آن خارج شود. تفاله را همراه با کمی آب و نمک در مخلوط‌کن بریزید تا قوام پیدا کند. سپس آن را به شکل توپک درآورید و اجازه دهید خشک شود.
- کشک خشک در چه غذاهایی استفاده می‌شود؟
کشک خشک یک افزودنی عالی و سنتی برای بسیاری از غذاهای ایرانی محسوب می‌شود. معروف‌ترین غذاهایی که با این محصول درست می‌شوند، عبارت‌اند از: کشک بادمجان، آش رشته با کشک، کشک و سیب‌زمینی، کشک و برنج، کشک و گوجه، کال جوش، حلیم بادمجان، کشک و مرغ و آش جو با کشک.
- آیا کشک خشک برای بدنسازان مفید است؟
بله، کشک خشک به دلیل ترکیبات مغذی موجود در آن برای بدنسازان و ورزشکاران فواید زیادی دارد. برای مثال، ساخت پروتئین‌ها و رشد عضلات بدن، جذب سموم و دفع آن و ریکاوری بدن که باعث تأمین انرژی لازم برای تمرینات ورزشی و تناسب‌اندام می‌شود.
- چگونه کشک خشک را نگهداری کنیم؟
کشک خشک را باید در یک محیط خشک و خنک و دور از نور آفتاب نگهداری کنید. شما می‌توانید کشک را با نخ از سقف آویزان کنید. برای نگهداری این خوراکی نیازی به یخچال نیست. اما اگر می‌خواهید آن را در یخچال بگذارید، بهتر است از یک ظرف یا کیسه دربسته استفاده کنید.
- آیا کشک خشک برای دوران بارداری مناسب است؟
بله، مواد و ترکیبات مغذی کشک خشک آن را به یکی از خوراکی‌های مفید برای دوران بارداری تبدیل می‌کند. کلسیم، آهن، فسفر، انواع ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این محصول، برای بهبود سلامت قلب، پوست و مو، تشکیل عضلات، استخوان‌ها، جفت و بافت غشایی جنین بسیار مفید بوده و سلامت کلی مادر و فرزند را ارتقا می‌دهند.
منابع: icib | breathewellbeing
